Sáng kiến kinh nghiệm Công tác Chủ nhiệm ở trường THCS

Nội dung tài liệu: Sáng kiến kinh nghiệm Công tác Chủ nhiệm ở trường THCS

1. 1 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO VỤ BẢN TRƯỜNG THCS THỊ TRẤN GÔI HỒ SƠ SÁNG KIẾN Một vài kinh nghiệm làm công tác Chủ nhiệm ở trường thcs Tác giả: Đỗ Thị Oanh Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Ngữ văn Chức vụ: Giáo viên Tác giả: Phạm Thị Biên Thùy Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Ngữ văn Chức vụ: Giáo viên Tác giả: Đào Thị Liên Trình độ chuyên môn: Đại học sư phạm Ngữ văn Chức vụ: Giáo viên Nơi công tác: Trường THCS Thị trấn Gôi Vụ Bản, ngày 12 tháng 9 năm 2023
2. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: - Ủy ban nhân dân huyện Vụ Bản - Trường THCS Thị trấn Gôi Chúng tôi: Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo Ngày Nơi công tác Trình độ Số Chức ra sáng kiến Họ và tên tháng năm (hoặc nơi chuyên TT danh (ghi rõ đối sinh thường trú) môn với từng đồng tác giả, nếu có) 1 Đỗ Thị Oanh 01/9/1974 Trường Giáo Đại học 40% THCS Thị viên trấn Gôi 2 Phạm Thị Biên Thùy 22/10/1979 Trường Giáo Đại học 30% THCS Thị viên trấn Gôi 3 Đào Thị Liên 27/04/1977 Trường Giáo Đại học 30% THCS Thị viên trấn Gôi Là nhóm tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường trung học cơ sở. - Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Chủ nhiệm (16)/THCS - Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ ngày 21 tháng 9 năm 2022 đến ngày 25 tháng 3 năm 2023 tại trường THCS Thị trấn Gôi đối với khối lớp 6,7. - Mô tả bản chất của sáng kiến: Mục đích của đề tài là giúp chúng ta có được những kinh nghiệm để hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm, đưa lớp chủ nhiệm ngày càng tiến bộ và đạt được những thành tích nhất định. Giáo viên chủ nhiệm là một vị trí quan trọng với lớp học, giáo viên chủ nhiệm chính là người điều hành, quản lý, chấn chỉnh lớp học nề nếp. Giáo viên chủ nhiệm không chỉ giảng dạy môn học của mình mà phải thực hiện các công tác nhằm quản lý lớp học mình phụ trách như việc đặt ra nội quy với lớp, thực hiện công tác liên quan đến sinh hoạt lớp, quản lý học sinh về hiệu quả học tập. Với môi trường THCS thì đây là lứa tuổi các em dễ học hỏi
3. theo những ảnh hưởng tiêu cực của xã hội. Vì thế trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm cũng rất quan trọng trong việc phối hợp với gia đình học sinh để giáo dục đạo đức, lối sống cho con em thật tốt. Cũng bởi vì lý do ngoài thời gian học thì phần lớn gần như các em ở trên lớp nên giáo viên chủ nhiệm cũng như người cha, người mẹ quản lý con em mình. Những trách nhiệm của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác phối hợp với gia đình học sinh để giáo dục đạo đức lối sống cho học sinh THCS là: - Luôn nắm bắt tình hình học sinh trong lớp nhanh nhất để phát hiện vấn đề; - Luôn phối hợp sát sao với các giáo viên bộ môn giảng dạy của lớp để kịp thời biết được vấn đề đang diễn ra; - Kịp thời ngăn chặn vấn đề liên quan đến học sinh lớp mình; - Thông báo với nhà trường và phụ huynh học sinh để biết và tìm cách giải quyết vấn đề; - Trong giờ sinh hoạt cần linh hoạt giảng giải cho học sinh về vấn đề đạo đức lối sống không lành mạnh và những điều học sinh cần làm. Với những trách nhiệm trên cho thấy giáo viên chủ nhiệm là một vị trí quan trọng giáo dục con em và sát sao với học sinh trong mọi tình huống để xử lý kịp thời cũng như uốn nắn học sinh theo hướng đúng đắn nhất. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: - Cần có sự quan tâm của các tổ chức giáo dục trong và ngoài nhà trường; các phòng học phải được trang bị đầy đủ các thiết bị CNTT như máy tính, máy chiếu, mạng internet - Có sự phối hợp tốt giữa tổ chức trong nhà trường. Hiệu quả, lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được trước và sau khi áp dụng giải pháp - Hiệu quả kinh tế: Sáng kiến kinh nghiệm này đã giúp học sinh xác định được mục tiêu học tập, rèn luyện đạo đức và hoàn thiện nhân cách. Từ đó hạn chế học sinh bỏ học đồng thời tạo được môi trường gắn bó thân thiện, học sinh tích cực hơn trong học tập từ đó góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. - Hiệu quả xã hội: Đối với nhà trường: Nhà trường thực hiện tốt công tác chỉ đạo: Giáo viên, các đoàn thể cùng tham gia công tác giáo dục đạo đức học sinh cùng với giáo viên chủ nhiệm lớp nhiều hơn nữa. Đối với giáo viên bộ môn: Cần phối hợp với giáo viên chủ nhiệm chặt chẽ hơn nữa trong công tác giúp học sinh yêu thích môn học và hoàn thiện nhân cách hơn. Đối với cha mẹ học sinh: Cần quan tâm hơn tới việc tự học, tự rèn luyện và thái độ đạo đức của các em ở nhà nhiều hơn nữa. Ngoài ra cần phải kiểm tra sát sao thời gian biểu cũng như việc tự học, tự rèn ở nhà của các em.
4. Đối với chính quyền địa phương: Luôn luôn tạo mọi điều kiện giúp đỡ về vật chất, cũng như tinh thần cho những em học sinh nghèo và những em học sinh có hoàn cảnh đặc biệt để các em được đến trường như bao bạn khác và tham gia vận động học sinh bỏ học ra lại lớp học cùng giáo viên chủ nhiệm. - Giải pháp đang được áp dụng trong các giờ học, sinh hoạt lớp, chào cờ, ngoại khóa, trải nghiệm trong năm học 2022 - 2023. Giải pháp này cũng có thể áp dụng cho tất cả các môn học thuộc các cấp THCS. Khả năng áp dụng rộng rãi là rất cao nhưng cần phải có sự cố gắng tìm kiếm, soạn ra các trò chơi hay, bổ ích đến học sinh. Cùng với đó là sự đầu tư về cơ sở vật chất ở trường học phải đảm bảo có đủ máy tính kết nối internet, máy chiếu ở tất cả các phòng học để giáo viên chủ động và dễ dàng hơn cho việc áp dụng giải pháp này. Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về những nội dung trên. Thị trấn Gôi, ngày 12 tháng 9 năm 2023 Người nộp đơn Đỗ Thị Oanh Đào Thị Liên Phạm Thị Biên Thùy
5. THÔNG TIN CHUNG VỀ SÁNG KIẾN 1. Tên sáng kiến: Một vài kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung học Cơ Sở 2. Lĩnh vực (mã) cấp học: Chủ nhiệm (16)/THCS Trong các giờ giảng dạy, sinh hoạt lớp, chào cờ, ngoại khóa, trải nghiệm tại trường THCS Thị trấn Gôi. 3. Thời gian áp dụng sáng kiến: Từ ngày 21 tháng 9 năm 2022 đến ngày 25 tháng 3 năm 2023 4. Tác giả: Họ và tên: Đỗ Thị Oanh Năm sinh: 1974 Nơi thường trú: Tổ dân phố Văn Côi - thị trấn Gôi - huyện Vụ Bản - tỉnh Nam Định. Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Văn Chức vụ công tác: Giáo viên Nơi làm việc: Trường THCS Thị trấn Gôi Điện thoại: 0772357160 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 40% 5. Đồng tác giả nếu có: * Đồng tác giả thứ nhất Họ và tên: Phạm Thị Biên Thùy Năm sinh: 1979 Nơi thường trú: Tổ dân phố Mĩ Côi - thị trấn Gôi - huyện Vụ Bản - tỉnh Nam Định. Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Văn Chức vụ công tác: Giáo viên Nơi làm việc: Trường THCS Thị trấn Gôi Điện thoại: 0985700548 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 30% * Đồng tác giả thứ hai
6. Họ và tên: Đào Thị Liên Năm sinh: 1977 Nơi thường trú: Tổ dân phố Mĩ Côi - thị trấn Gôi - huyện Vụ Bản - tỉnh Nam Định. Trình độ chuyên môn: Đại học Sư phạm Ngữ văn Chức vụ công tác: Giáo viên Nơi làm việc: Trường THCS Thị trấn Gôi Điện thoại: 0986338939 Tỷ lệ đóng góp tạo ra sáng kiến: 30% 6. Đơn vị áp dụng sáng kiến: Tên đơn vị: Trường THCS Thị trấn Gôi Địa chỉ: Thị trấn Gôi - huyện Vụ Bản - tỉnh Nam Định Điện thoại: 02283820694
7. BÁO CÁO SÁNG KIẾN I. Điều kiện, hoàn cảnh tạo ra sáng kiến 1. Điều kiện, hoàn cảnh tạo ra sáng kiến Như chúng ta đã biết trường học là nơi đào tạo biết bao thế hệ học trò, là môi trường nuôi dưỡng cho đất nước những con người xã hội chủ nghĩa có đủ tài năng trí tuệ và những phẩm chất đạo đức cách mạng để sau này thực sự là người của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân mà cống hiến. Vậy là người trực tiếp đào tạo những con người có vai trò trong tương lai như thế không ai khác là giáo viên, giáo viên giảng dạy bộ môn, giáo viên chủ nhiệm lớp. Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về chuyên môn nghiệp vụ nhằm giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở thành công dân có ích cho xã hội. Bên cạnh đó, ngoài công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm còn là một công tác mà bất kì người giáo viên nào có tâm huyết cũng không thể xem nhẹ được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong nhà trường hiện nay đã và đang gặp phải không ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh sa sút về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm tiến. Đã là một giáo viên chủ nhiệm, việc đưa lớp tiến lên là trách nhiệm lớn của những ai làm công tác chủ nhiệm, đồng thời cũng khẳng định mình về năng lực và nhất là phải có lương tâm. Giáo viên chủ nhiệm nhận thấy rõ nề nếp là nền móng của chất lượng thì mỗi tập thể lớp là cơ sở quan trọng để xây dựng nhà trường vững mạnh, một tập thể tốt chắc chắn sẽ có những học sinh tốt, những con người vừa có đủ cả “đức” lẫn “tài”. Người ta thường nói con cái là hình ảnh của cha mẹ, một tập thể lớp là hình ảnh của giáo viên chủ nhiệm. Nói như vậy cũng đúng phần nào bởi vì rõ ràng giáo viên chủ nhiệm là người cha, người mẹ thứ hai của các em. Ngoài những giờ giảng dạy trên lớp, giáo viên chủ nhiệm còn dễ dàng tiếp cận với các em qua những giờ sinh hoạt lớp, sinh hoạt 15 phút đầu buổi, những buổi lao động, khi ra chơi Như vậy, có thể nói giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi với các em nhiều nhất. Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là công tác vô cùng khó khăn, phức tạp, vui thì ít, buồn thì nhiều, thành công cũng có thất bại cũng không phải là hiếm. Chính bởi lẽ, mỗi một tập thể lớp đều có những đặc thù riêng. Có lớp như thế này, có lớp như thế khác: Nào là học sinh cá biệt về học tập, về đạo đức, nào là học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn về kinh tế, con mồ côi, Trong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô giáo trăn trở nhiều nhất là học sinh chưa tích cực trong học tập, thiếu đạo đức. Bên cạnh đó, trong lớp vẫn có những học sinh ngoan, luôn có ý thức vươn lên tự lo cho bản thân mình, xây dựng tập thể lớp để tập thể lớp tiến kịp với các bạn, để đạt được những chỉ tiêu của trường đề ra.
8. Thực tế là như vậy đó, cho nên giáo viên chủ nhiệm phải có phương pháp chủ nhiệm như thế nào để đạt được hiệu quả cao nhất. Vì vậy công tác chủ nhiệm của một giáo viên thành công đồng nghĩa với việc giúp các em hoàn thiện mình hơn, xây dựng được tập thể lớp vững mạnh, đưa nhà trường ngày càng tiến lên. Chính vì vậy, qua nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi đã đúc kết được một vài kinh nghiệm và đã làm tốt công tác của một người giáo viên chủ nhiệm lớp, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chủ nhiệm lớp và làm cho lớp chủ nhiệm có những thành tích đáng tự hào. Vì vậy, trong khuôn khổ sáng kiến kinh nghiệm này, tôi mạnh dạn trao đổi cùng quý đồng nghiệp một số kinh nghiệm nhỏ trong công tác chủ nhiệm lớp của bản thân tôi. 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của sáng kiến Trong quá trình nhiều năm làm công tác chủ nhiệm, tôi luôn đặt ra mục tiêu là: Làm thế nào để hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm mà lãnh đạo nhà trường giao phó? Do đó, với vai trò là một giáo viên có nhiều năm làm công tác chủ nhiệm ở trường THCS tôi đã, đang và sẽ luôn vận dụng những kinh nghiệm mà tôi đã đúc kết được trong nhiều năm học qua. Mục đích của đề tài là giúp chúng ta có được những kinh nghiệm để hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm, đưa lớp chủ nhiệm ngày càng tiến bộ và đạt được những thành tích nhất định. Bên cạnh đó, nêu ra một số biện pháp hữu hiệu, khả thi về công tác chủ nhiệm. Tạo điều kiện cho phong trào thi đua của lớp đi vào nề nếp, phát huy tính tích cực của học sinh và tinh thần làm chủ tập thể. 3. Đối tượng nghiên cứu sáng kiến Là học sinh Trường THCS trên địa bàn huyện Vụ Bản nói chung, trường THCS thị trấn Gôi nói riêng. Trường THCS thị trấn Gôi nằm trên địa bàn thị trấn Gôi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. Trường được thành lập từ năm 1986. Hiện tại trường đang có 11 lớp học với hơn 373 học sinh. Các phương pháp đã vận dụng trong công tác chủ nhiệm ở trường THCS Thị trấn Gôi. Một số định hướng, cải tiến mới trong công tác chủ nhiệm phù hợp với đối tượng học sinh, điều kiện nhà trường. Nhu cầu mới về thành tích và hiệu quả trong công tác chủ nhiệm. 4. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu sáng kiến - Thời gian tiến hành và vận dụng sáng kiến kinh nghiệm trong các năm học. - Địa điểm: Trường THCS Thị trấn Gôi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
9. - Đối tượng: Giáo viên chủ nhiệm lớp THCS nói chung và trường thị trấn Gôi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định nói riêng. Quá trình vận dụng nhiều kinh nghiệm, nhiều giải pháp làm công tác chủ nhiệm lớp của tôi tại trường THCS thị trấn Gôi, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định. 5. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp đặt vấn đề; - Phương pháp liên hệ thực tế; - Phương pháp điều tra; - Phương pháp quan sát; - Phương pháp giải quyết tình huống; - Phương pháp thuyết trình; - Hình thức trực tiếp và gián tiếp trực tuyến (onl); zalo, II. Mô tả giải pháp 1. Mô tả giải pháp trước khi tạo ra sáng kiến Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh THCS đã có sự thay đổi rất lớn về đặc điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh THCS còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở trường THCS và càng không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo cho các em. Để làm tốt điều này, giáo viên chủ nhiệm phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của mình, phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục, đồng thời giáo dục những phẩm chất đạo đức để giúp học sinh trở thành những công dân tốt trong tương lai mai sau. Không những thế, người giáo viên chủ nhiệm phải tham gia các hoạt động chính trị xã hội tốt hơn, phải rèn luyện ở mức cao hơn. Đó là trách nhiệm nghĩa vụ và cũng là vinh dự vì học sinh thân yêu của chúng ta. Giáo dục là quá trình toàn vẹn hình thành nhân cách, được tổ chức có mục đích, có kế hoạch, thông qua hoạt động và quan hệ giữa nhà giáo dục và người được giáo dục nhằm chiếm lĩnh kinh nghiệm xã hội của loài người. Giáo dục là quá trình tác động tới thế hệ trẻ về đạo đức, tư tưởng, hành vi nhằm hình thành niềm tin, lý tưởng, động cơ, thái độ, thói quen ứng xử đúng đắn trong xã hội. Khi bàn về vai trò yếu tố giáo dục trong sự phát triển nhân cách con người, Bác Hồ đã viết trong bài
10. thơ “Nửa đêm” (trích “Nhật ký trong tù”): “Hiền dữ phải đâu là tính sẵn Phần nhiều do giáo dục mà nên” Theo quan niệm của Hồ Chí Minh con người ta khi mới sinh ra vốn bản chất là tốt, nhưng chỉ sau do ảnh hưởng của giáo dục và môi trường sống cùng sự phấn đấu, rèn luyện của mỗi cá nhân mà hình thành những con người thiện, ác khác nhau. Câu nói của người xưa trong Tam Tự Kinh: “Nhân chi sơ, tính bản thiện” đã từng được Người nhắc lại nhiều lần trong các bài viết, bài nói chuyện. Theo Người con người sinh ra bản chất là tốt, song trong xã hội luôn có thiện và có ác nên bản than của mỗi con người cũng có thiện và ác khác nhau. Cái ác do ảnh hưởng của xã hội và sự biến đổi của mỗi người. Do đó, giáo dục là một nhiệm vụ vô cùng cần thiết là rèn luyện, biến đổi dần dần tính cách con người, hướng người ta đến sự hoàn thiện của một nhân cách tốt đẹp, xây dựng một xã hội với những con người có ích và lương thiện. Chính vì lẽ đó, Đảng và Nhà nước ta đã xác định sự nghiệp trồng người không chỉ là sự nghiệp của toàn nhân loại nói chung mà còn của toàn Đảng, toàn dân ta nói riêng. Đối với nước ta, giáo dục được xác định là “quốc sách hàng đầu”, là vô cùng quan trọng và cấp thiết bởi sự thành đạt của một con người, sự phát triển của một thế hệ, sự hưng thịnh của đất nước đều phụ thuộc vào kết quả của hoạt động giáo dục. “Vì lợi ích mười năm trồng cây, Vì lợi ích trăm năm trồng người”. Hơn thế, trong một thời đại hội nhập kinh tế, thời đại công nghệ thông tin phát triển như hiện nay thì giáo dục lại vô cùng cần thiết. Làm thế nào để những người làm chủ tương lai của đất nước có đủ đức lẫn tài? Làm thế nào để sự nghiệp giáo dục mang lại hiệu quả tốt? Đây chính là trách nhiệm chung của toàn xã hội, của tất cả những người làm công tác giáo dục, đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm lớp là người trực tiếp và thường xuyên trao đổi, gần gũi giúp đỡ các em. Bởi vậy, người gần gũi nhiều nhất với các em học sinh, người luôn ở bên cạnh giải đáp mọi khó khăn thắc mắc của các em, người mà các em kính trọng và yêu quí nhất, người mà được các em xem như là cha là mẹ không ai khác chính là người giáo viên chủ nhiệm lớp. Là một giáo viên chủ nhiệm muốn học trò của mình là những con ngoan, trò giỏi, tài đức vẹn toàn để sau này lớn lên các em tự tin, năng động, bản lĩnh bước vào đời, trở thành những người công dân có ích cho xã hội. Về bản thân, tôi rất mong muốn mình là người đồng nghiệp được tin yêu, được phụ huynh tin tưởng khi gửi gắm con em mình đến để giáo dục, dạy dỗ
11. góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của trường THCS Thị trấn Gôi nói riêng và THCS trong toàn Vụ Bản nói chung. 2. Mô tả giải pháp sau khi áp dụng sáng kiến 2.1. Thuận lợi, khó khăn * Thuận lợi Giáo viên chủ nhiệm nhận được sự chỉ đạo, quan tâm của chi bộ Đảng, của Ban Giám Hiệu, Công đoàn giáo dục cơ sở cùng sự giúp đỡ của tất cả các ban ngành trong hội đồng sư phạm nhà trường, sự hợp tác từ phía phụ huynh, học sinh. Giáo viên chủ nhiệm năng nổ, nhiệt tình, thích học hỏi, tìm tòi sáng tạo và là người trực tiếp giảng dạy các bộ môn nên thời gian tiếp xúc với lớp chủ nhiệm khá nhiều. Đội ngũ các thầy cô giáo bộ môn nhiệt tình, yêu nghề và trách nhiệm cao, chuyên môn vững vàng. Hầu hết các bậc phụ huynh học sinh đều rất quan tâm đến việc học của các em. Đội ngũ ban cán sự lớp tập trung những thành viên khá tích cực, trách nhiệm lại ham hoạt động. Đối với trường THCS Thị trấn Gôi lãnh đạo nhà trường luôn chú trọng, quan tâm đến việc giáo dục đạo đức học sinh và kết quả học tập của học sinh đạt kết quả tốt nhất. Đồng thời, lãnh đạo nhà trường luôn thường xuyên quan tâm đến công tác chủ nhiệm cũng như năng lực chủ nhiệm của giáo viên làm công tác chủ nhiệm để có những chiến lược mới nhằm xây dựng những tập thể lớp chất lượng theo tiêu chí: “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Vì thế các ban bộ phận trong nhà trường luôn quan tâm đến công tác chủ nhiệm lớp, luôn có tinh thần tự nguyện hợp tác với các giáo viên làm công tác chủ nhiệm. Ngoài ra gia đình học sinh phần lớn đã có sự quan tâm đến việc học tập và rèn luyện ở trường của con em mình nên sự phối kết hợp giữa giáo viên chủ nhiệm với phụ huynh học sinh có nhiều thuận lợi. Bản thân các em phần đa nhận thức khá tốt, ngoan, có ý thức trong học tập và rèn luyện, luôn cố gắng vươn lên học tốt. * Khó khăn: Tập thể lớp 6b, 7a, 7b với sĩ số là 103 học sinh. Một số em có hoàn cảnh sống rất éo le ở với ông bà Một số em còn nhận thức trong học tập chưa cao và việc tham gia các hoạt động khác chưa đều, chưa tích cực. Điều này cũng là một yếu tố khó khăn đối với giáo viên chủ nhiệm. Đa số phụ huynh còn lo làm kinh
12. tế suốt ngày, sự hiểu biết chưa được sâu rộng nên chưa thật quan tâm đến việc học của con cái. Chủ yếu các con tự lập là chính. Hơn nữa mấy năm nay do ảnh hưởng của tình hình dịch bệnh cũng ảnh hưởng không nhỏ về mọi mặt đời sống. Vì vậy, giáo viên muốn làm tốt công tác chủ nhiệm của bản thân không phải là việc làm dễ. 2.2. Thành công, hạn chế * Thành công Qua quá trình vận dụng những kinh nghiệm, những giải pháp trong công tác chủ nhiệm lớp, bản thân tôi đã đạt được nhiều kết quả tốt, luôn hoàn thành xuất sắc các công việc đề ra trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời, lớp chủ nhiệm cũng đã đạt được nhiều thành tích đáng kể trong học tập, rèn luyện và trong hoạt động phong trào. Đồng thời, có sự tác động lớn đến sự thay đổi về nhận thức, thay đổi nhân cách phần lớn ở các đối tượng học sinh. Giáo viên làm công tác chủ nhiệm phải gặp phụ huynh nhiều, tư vấn cho phụ huynh trong các cuộc họp, phối hợp giữa phụ huynh và nhà trường chặt chẽ, phụ huynh tin tưởng giáo viên chủ nhiệm. Lớp chủ nhiệm đạt được các chỉ tiêu mà đầu năm đã đặt ra, đa số học sinh tích cực lao động, có ý thức tập thể, một số học sinh có sự tiến bộ rõ rệt trong học tập cũng như rèn luyện. * Hạn chế Một số học sinh chưa thật sự ý thức trong học tập cũng như trong các phong trào do Đoàn, Đội đề ra, chưa chủ động phối hợp với giáo viên chủ nhiệm nên kết quả một số hoạt động chưa cao. Giáo viên chủ nhiệm phải xử lí mâu thuẫn: Giữa học sinh với học sinh; giữa học sinh với phụ huynh; học sinh lớp mình với học sinh lớp khác. Nếu xử lý không tốt sẽ gây ra những mặc cảm đối với học sinh, các em sẽ không tin tưởng giáo viên, không dám chia sẻ, bày tỏ suy nghĩ, quan điểm của mình nữa. 2.3. Mặt mạnh, mặt yếu. * Mặt mạnh Bản thân tôi luôn tự trau dồi, tìm tòi, trao đổi kinh nghiệm với các bạn đồng nghiệp, xây dựng phương pháp giáo dục thích hợp, kịp thời động viên uốn nắn, sửa chữa những sai lầm của các em, từng bước giúp các em nhận ra lỗi lầm và có hướng khắc phục. Giúp các em xác định được mục đích của việc đến trường là để học và hiểu được “Vì sao cần phải học, học để làm gì?”
13. Kết quả đạt được về phía học sinh là phần lớn các em có được những hiểu biết cơ bản về một số chuẩn mực hành vi đạo đức. Học sinh từng bước hình thành ý thức, các hành vi ứng xử của bản thân phải phù hợp với lợi ích xã hội; học sinh lĩnh hội được một cách đúng mức các chuẩn mực đạo đức được quy định; từng bước hình thành thái độ tự trọng, tự tin vào khả năng của bản thân, có trách nhiệm với hành động của mình, yêu thương, tôn trọng con người, mong muốn đem lại niềm vui, hạnh phúc cho mọi người. - Giáo viên chủ nhiệm phát huy được vai trò cố vấn cho học sinh, phát huy được khả năng sáng tạo của học sinh. - Chỉ đạo trong việc kết hợp với ban cán sự lớp. - Lựa chọn được lực lượng ban cán sự điều hành có năng lực, nhiệt tình trong các hoạt động. - Hoàn thành và thực hiện đầy đủ quy chế, hồ sơ sổ sách do Ban giám hiệu quy định. - Có uy tín đối với học sinh, phụ huynh, - Xây dựng được mối quan hệ tốt giữa giáo viên và học sinh, phụ huynh; giữa gia đình và nhà trường. Bên cạnh đó, lớp chủ nhiệm của tôi là một tập thể lớp tuy không phải là lớp chọn, nhưng cũng có những điểm mạnh tiêu biểu về học tập, văn nghệ, thể dục thể thao và một số phong trao khác cũng không kém các lớp khác. * Mặt yếu Giáo viên chủ nhiệm xử lý các tình huống đôi lúc chưa được khéo léo sẽ gây ra mặc cảm, mâu thuẫn với học sinh, 2.4. Các nguyên nhân và các yếu tố tác động Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác chủ nhiệm. Có nguyên nhân là chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình học sinh; độ tuổi của học sinh; địa bàn sinh sống của học sinh cũng có những nguyên nhân là khách quan như: nhận thức chưa cao của gia đình học sinh đối với việc học của con cái; tính cách ham chơi và nhận thức chậm của các đối tượng học sinh tất cả là những yếu tố có tác động lớn đến công tác chủ nhiệm của những giáo viên chủ nhiệm lớp. Tuy nhiên, đó chỉ là những nguyên nhân từ phía học sinh, còn để làm tốt công tác chủ nhiệm thì chính người giáo viên làm công tác chủ nhiệm ấy mới thật sự là yếu tố có tính tác động quyết định nhất đến sự thành công hay thất bại của việc làm công tác chủ nhiệm lớp. Vì thế, người làm công tác chủ nhiệm phải
14. là những người luôn nhiệt huyết, năng động, chuyên cần và luôn có những thay đổi trong quá trình chủ nhiệm để có thể đạt được những kết quả tốt, hoàn thành xuất sắc công tác chủ nhiệm lớp. 2.5. Phân tích các vấn đề về thực trạng mà đề tài đặt ra Đối với học sinh * Các mối quan hệ và tâm lí lứa tuổi - Quan hệ với bạn bè cùng lứa tuổi là mối quan hệ quan trọng, rất phức tạp, đa dạng hơn nhiều so với học sinh tiểu học. Sự giao tiếp của các em đã vượt ra ngoài phạm vi học tập, phạm vi nhà trường, những việc làm mới, những quan hệ mới trong đời sống của các em, các em có nhu cầu lớn trong giao tiếp với bạn bè vì: Một mặt, các em rất khao khát được giao tiếp và cùng hoạt động chung với nhau, các em có nguyện vọng được sống trong tập thể, có những bạn bè thân thiết tin cậy. Mặt khác, cũng biểu hiện nguyện vọng không kém phần quan trọng là được bạn bè công nhận, thừa nhận, tôn trọng mình. Học sinh THCS cho rằng quan hệ bạn bè cùng lứa tuổi là quan hệ riêng của cá nhân, các em có quyền hành động độc lập trong quan hệ này bảo vệ quyền đó của mình. Các em không muốn người lớn can thiệp vào chuyện bạn bè của mình. Nếu có sự can thiệp thô bạo của người lớn, khiến các em cảm thấy bị xúc phạm, có thể các em chống đối lại. Nhu cầu giao tiếp với bạn bè là một nhu cầu chính đáng của các em. Các em mong muốn có một tình bạn riêng, thân thiết để “gửi gắm tâm tình”. Các em có nhiều nhận xét, băn khoăn về dáng vẻ bên ngoài, về tình cảm, ý nghĩ tâm tư của mình, về quan hệ của mình với người khác và cả quan hệ của mọi người với nhau. Các em cần trao đổi với bạn bè để có được sự hiểu biết đầy đủ hơn, đúng hơn về bản thân và một số vấn đề khác. Sự bất hòa trong quan hệ bạn bè cùng lớp, sự thiếu thốn bạn thân hoặc tình bạn bị phá vỡ đều sinh ra những cảm xúc nặng nề và tình huống khó chịu nhất đối với các em là sự phê bình thẳng thắn của tập thể, của bạn bè; còn hình phạt nặng nề nhất đối với các em là bị bạn bè không muốn chơi với mình nữa. - Các em thích giao tiếp, kết bạn với nhau, nhưng không phải mỗi em ở trong lớp đều được các em thích và giao tiếp như nhau. Các em chỉ kết bạn với những em được mọi người tôn trọng, có uy tín và tiến bộ rõ rệt về mặt nào đó. - Lúc đầu, phạm vi giao tiếp của các em thường là rộng, nhưng không được bền vững, có tính chất tạm thời, là thời kì lựa chọn, tìm kiếm người bạn thân. Về sau những em có cùng hứng thú, cùng yêu thích một loại hoạt động nào đó, thì gắn bó với nhau. Trong việc chọn bạn điều quan trọng để kết bạn là những phẩm chất về tình bạn phải trung thành, thẳng thắn, cởi mở, tôn trọng, tin cậy, quan hệ bình đẳng và giúp đỡ lẫn nhau.
15. - Sau đó, phạm vi giao tiếp của các em hẹp lại, nhưng quan hệ của các em gắn bó với nhau hơn, chịu ảnh hưởng của nhau, dễ lây hứng thú của bạn (có thể trở thành người tốt hoặc ngược lại). Vì vậy giao tiếp với bạn là nguồn nảy sinh hứng thú mới. Bạn bè mà các em yêu thích có thể trở thành hình mẫu đối với các em, nhất là các bạn có những ưu điểm. - Trò chuyện giữ một vị trí có ý nghĩa đối với lứa tuổi này, các em đã kể cho nhau về mọi mặt sinh họat, đời sống và suy nghĩ của mình, kể cả những điều “bí mật” nhiều khi các em không kể với bất cứ ai. Vì thế mà các em yêu cầu rất cao đối với bạn, phải cởi mở, hiểu nhau, tế nhị, vị tha, đồng cảm và giữ bí mật cho nhau. - Lí tưởng tình bạn của lứa tuổi này là “sống chết có nhau”, “chia ngọt, sẻ bùi” đây là vấn đề các em thâm nhập vào mọi mặt đời sống của nhau. Càng lớn lên sự thâm nhập về tâm hồn giữa các em ngày càng được nảy nở, phát triển. Đó là sự giống nhau về đời sống nội tâm về những hoài bão, về quan điểm trong cuộc sống. - Ở các em gái thái độ quan tâm đến bạn thường thể hiện khá thụ động và kín đáo, các em thường che dấu tình cảm của mình bằng cách tỏ vẻ thờ ơ, lãnh đạm với bạn trai còn các em trai thể hiện thái độ này một cách công khai, ngang nhiên, có khi thô bạo (giật tóc, dấu cặp, ). Lúc đầu sự quan tâm của các em trai có tính chất tản mạn và biểu hiện bằng phương thức đặc thù của trẻ con như xô đẩy, trêu chọc các em gái. Các em gái nhiều khi rất bực, không hài lòng về những hành vi như thế của các em trai và khi các em gái ý thức được thì không bực tức, giận dỗi các em trai nữa. Về sau những quan hệ này được thay đổi, mất tính trực tiếp, xuất hiện tính ngượng ngùng, e thẹn, nhút nhát ở một số em điều đó được bộc lộ trực tiếp, còn một số khác thì được che đậy bằng thái độ thờ ơ giả tạo “khinh bỉ” đối với người khác giới. Hành vi này mang tính chất hai mặt: Sự quan tâm đến nhau, với sự phân biệt nam nữ. Tuy hành vi bên ngoài có thể khác nhau nhưng các em đều có hiện tượng tâm lí giống nhau là các em chú ý nhiều đến bạn khác giới, mong bạn khác giới chú ý đến mình và ưa thích mình. Trong tình bạn khác giới các em vừa hồn nhiên, vừa có vẻ “thận trọng”. “kín đáo”. Nhìn chung, những xúc cảm của các em là trong sáng, là động lực thúc đẩy các em tự hoàn thiện mình. Nhưng không phải tất cả các em đều có những rung cảm như vậy. Một số em bị cuốn hút vào con đường “yêu đương”. Nhiều khi các em cũng không hiểu rõ tình cảm của mình và có ảnh hưởng nhất định đến kết quả học tập.
16. Người làm công tác giáo dục cần phải thận trọng, tế nhị, khéo léo khi giải quyết vấn đề này. Cần hướng dẫn, uốn nắn tình bạn giữa nam và nữ ở lứa tuổi này thật lành mạnh, trong sáng và nó là động lực để giúp nhau trong học tập. Không nên can thiệp thô bạo, dùng các biện pháp bạo lực, áp đặt đối với các em. Sự giao tiếp ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở là một loại hoạt động đặc biệt, mà nội dung của nó là xây dựng những quan hệ qua lại và những hành động trong quan hệ đó. Nhờ hoạt động giao tiếp mà các em nhận thức được người khác và bản thân mình đồng thời qua đó phát triển một số kĩ năng như kĩ năng so sánh, phân tích, khái quát hành vi của bản thân và của bạn, Do đó, làm công tác giáo dục phải tạo điều kiện để các em giao tiếp với nhau, hướng dẫn và kiểm tra các mối quan hệ của các em, tránh tình trạng ngăn cấm, hạn chế sự giao tiếp của lứa tuổi này. Gia đình (bố mẹ - con cái) Đây là mối quan hệ bình thường trong cuộc sống nhưng nó tác động rất lớn đến nhận thức của học sinh như ý thức học tập, bỏ nhà đi, không thích về nhà, không thích nói chuyện về gia đình mình khi thầy, cô giáo hỏi thăm: “Em ghét mẹ em, em ghét bố em, ” Hiện nay, mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái còn mang tính “áp đặt, ra lệnh, một chiều”. Bố mẹ luôn phải là người gần con nhất, chia sẻ cùng con những khó khăn vui buồn, thường xuyên nói chuyện, tâm sự cùng con, hiểu tâm lý của con nhiều hơn. Nhà trường (thầy - trò) Hiện nay mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh cũng khác trước. Các em được học với nhiều giáo viên. Mỗi giáo viên có cách dạy và yêu cầu khác nhau đối với học sinh, có trình độ nghề nghiệp, phẩm chất, uy tín khác nhau. Quan hệ giữa giáo viên và học sinh “xa cách” hơn so với bậc tiểu học. Sự thay đổi này tạo ra những khó khăn nhất định cho các em nhưng nó cũng tạo điều kiện cho các em phát triển dần phương thức nhận thức người khác, chủ động, tự giác Vậy nên giáo viên chủ nhiệm nên đi trước đón đầu, phán đoán một số tình huống xảy ra, chủ động xử lí. * Thứ nhất: Nội quy, khiển trách nhắc nhở Đây là một điều quan trọng để cho học sinh nhận thấy vi phạm nội quy thì phải bị khiển trách, nhắc nhở, đồng thời giúp các em nhận thấy được khuyết điểm của mình từ đó tự giác nhận lỗi và tự sửa lỗi cho bản thân. * Thứ hai: Quản lí thời gian (học và chơi, giúp đỡ gia đình)